8. Kamienice przy rynku cz. II

Kamienica (Plac Piłsudskiego 5)

Kamienica przy ul. Plac Piłsudskiego 5, współcześnie

Fot. Stanisław Hofman

 Kolejny budynek to piętrowa murowana kamienica z mieszkalnym poddaszem. Proponujemy, aby wejść do środka przez drewnianą bramę na podwórze.

Zobaczymy tutaj typowy układ posesji zlokalizowanych w centrum małego miasteczka. Oprócz kamienicy, stojącej frontem do rynku, jest tu duża mieszkalna oficyna. Ponadto w podwórzu znajdowały się niegdyś warsztaty rzemieślnicze, studnia oraz  ”wychodek”. Ewenementem tego miejsca są  piętrowe komórki, które zachowały się prawdopodobnie jako jedyne w mieście.

Piętrowe komórki na podwórzu kamienicy przy ul. Piłsudskiego 5

fot. Stanisław Hofman

Cechą charakterystyczną tego typu posesji była duża liczba współwłaścicieli. Przykładowo w 1940 r. w niniejszej kamienicy było ich siedemnaścioro! Większość lokatorów miała pochodzenie żydowskie. Wieloosobowe, wielopokoleniowe rodziny zamieszkiwały pojedyncze klitki bez jakichkolwiek udogodnień.

Po II wojnie światowej w kamienicy znajdował się sklep spożywczy, sklep warzywny i owocarnia.

Plac Piłsudskiego, wrzesień 1939 r.

Fot. [z]: "Przegląd Piaseczyński", zdjęcie do artykułu p. M. Szturomskiej

Kamienica (Plac Piłsudskiego 6)

Kamienica przy ul. Plac Piłsudskiego 6, 1965 r.

Fot. Zbiory Muzeum Regionalnego w Piasecznie

Znaczące zmiany nastąpiły na kolejnej posesji przy wschodniej pierzei rynku.  Na zdjęciu z 1965 r. widzimy bowiem parterowy drewniany budynek, w którym po prawej stronie mieściła się piwiarnia-restauracja (przed wojną własność Rosenzweina, zaś po wojnie Michała Chruścińskiego), po lewej stronie natomiast sklep papierniczy. W podwórzu, już przy ul. Zgody, stała dwupiętrowa oficyna. Na zdjęciu z lat 70. XX w. widzimy pomiędzy budynkami najrozmaitsze zabudowania gospodarcze.

Podwórze kamienicy przy Placu Piłsudskiego 6, lata 70.

Fot. zbiory Jacka Mrówczyńskiego

Po wschodniej stronie Placu Piłsudskiego w okresie przedwojennym znajdowało się jeszcze kilka domów zamieszkałych przez ludność żydowską. Opowiemy o nich przy okazji  spaceru szlakiem piaseczyńskich judaików.

Kamienica (ul. Sierakowskiego 2)

Kamienica przy ul. Sierakowskiego 2, współcześnie

Fot. W. Zalewski, [z]: http://fotopolska.eu

Przechodzimy teraz na południową stronę placu. Obecny narożny budynek powstał w latach 1927-1930.

W XVIII wieku znajdowała się tu austeria należąca do starostów piaseczyńskich.

Pod koniec XVIII wieku budynek zakupił burmistrz miasta, Franciszek Raunacher, od Burnetów i starosty Ryxa.

Od 1819 r. kamienica przeszła w ręce hrabiostwa Potockich z Wilanowa. Dokonali budowy nowego murowanego budynku w miejsce wcześniejszego drewnianego.

W II połowie XIX wieku mieściła się tu austeria zajezdna parterowa oraz pomieszczenia mieszkalne.

Podczas I wojny światowej kamienica uległa zniszczeniu. Nie została wówczas odbudowana.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego majątek przeszedł w ręce hrabiego Ksawerego Branickiego z Wilanowa. Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku budynek został odbudowany.

Przed II wojną światową na parterze funkcjonowało tu aż 12 „interesów”.

Po II wojnie światowej mieściły się tu sklepy: spożywczy, z galanterią i konfekcją, z wyrobami szklanymi, fajansem i naczyniami kuchennymi, materiałami piśmienniczymi, artykułami mydlarskimi, owocarnia oraz pracownia krawiecka.

Źródła (informacje o poszczególnych kamienicach):

·        Bagieńscy Ewa i Włodzimierz, Rynek w Piasecznie, Urząd Miasta i Gminy Piaseczno 2009