6. Ratusz (Plac Piłsudskiego 1)

     

Z terenu posesji kościoła pw. Św. Anny udajemy się w kierunku ratusza.

Ratusz, lata międzywojenne

Fot. zbiory Muzeum Regionalnego w Piasecznie

W okresie początków miasta aż do czasu powstania kościuszkowskiego znajdował się tu dwór wójta.  Pierwotnie piaseczyński ratusz mieścił się w centralnej części rynku.

Pierwszy drewniany ratusz spalili Szwedzi podczas potopu. Kolejny spłonął w 1730 r. Ostatni pożar odbudowanego drewnianego ratusza miał miejsce podczas powstania kościuszkowskiego w 1794 r.

Po 1815 r. władze rosyjskie rozpoczęły porządkowanie miast. Nakazano zmianę lokalizacji ratusza z centralnej na boczną – w linii zabudowy mieszkalnej. Nowy ratusz umiejscowiono w północno-zachodniej części rynku. Został on wybudowany w latach 1824-1826 według projektu wojewódzkiego architekta Hilarego Szpilowskiego (twórcy m.in. ratuszy w Warce, Grójcu czy Mogielnicy).

Do roku 1869, kiedy to Piaseczno utraciło prawa miejskie, lokatorami ratusza byli burmistrzowie wraz ze swoimi rodzinami oraz pisarze gminni. Od 1916 r. (odzyskania praw miejskich) do lat 20. XX wieku zamieszkiwali tu sekretarze Magistratu.

Rada miejska przed ratuszem, czerwiec 1918 r.

Fot. zbiory Jerzego Duszy

Budynek został zaprojektowany w stylu klasycystycznym na planie kwadratu. Posiada jedno piętro z czterokondygnacyjną wieżą oraz czterospadowym dachem. Nad głównym wejściem umieszczony jest balkon, zaś nad dwoma frontowymi oknami półkoliste wnęki zwieńczone są  motywem masek. Na szczycie ratuszowej wieży widnieje półksiężyc, który upamiętnia wizytę  tureckiego posła Numana-Beja w 1777 r.

Nad balkonem wmurowano w ścianę ratusza herb miasta. Herbem Piaseczna jest Junosza (Baran), będący jednym z najstarszych polskich herbów szlacheckich. Przedstawia on na czerwonej tarczy stąpającego po trzech zielonych pagórkach srebrnego baranka ze złotymi rogami. Zwierzę odwrócone jest w prawą stronę tarczy. Prawdopodobnie herb Piaseczna sięga swą historią początków miasta, czyli XV wieku. Być może herbem Junosza pieczętował się któryś z urzędników reprezentujących władzę książęcą w początkach istnienia miasta.

Ratusz współcześnie

Fot. Stanisław Hofman

Z okazji 540. Rocznicy nadania praw miejskich, czyli w 1969 r., umieszczono na wieży zegar ufundowany przez rzemiosło piaseczyńskie. Obecny zegar pochodzi z 1989 r.

W latach 1978-1989 budynek poddano kapitalnemu remontowi, po którym  przeznaczono go na Urząd Stanu Cywilnego.

Tablica pamiątkowa, Józef Piłsudski

fot. Stanisław Hofman

Przy wejściu do ratusza po prawej stronie umieszczono tablicę pamiątkową poświęconą Józefowi Piłsudskiemu, zaś po lewej stronie wbudowano tablicę pamiątkową poświęconą Wincentemu Witosowi.

Tablica pamiątkowa, Wincenty Witos

fot. Stanisław Hofman

W 1993 r. przed budynkiem umieszczono kamień z tablicą upamiętniającą ofiary sowieckich łagrów. Fundatorem pomnika jest Związek Sybiraków.

Źródła:

·         Bagieńscy Ewa i Włodzimierz, Rynek w Piasecznie, Urząd Miasta i Gminy Piaseczno 2009

·         Bagieńscy Ewa i Włodzimierz, Piaseczno, zabytki architektoniczne, Urząd Miasta i Gminy Piaseczno 2006

·         Muzeum Regionalne 5 listopada 204 roku, Wydanie Specjalne „Gazety Piaseczyńskiej”