Historia Chyliczek od 126 lat
związana jest z postacią hrabiny Cecylii Plater-Zyberkówny oraz jej wizją kształcenia
i wychowywania, którą w praktyce realizowała na terenie dzisiejszego Piaseczna.
Na początku warto
wspomnieć parę słów o tym, kim była hrabina Cecylia Plater-Zyberkówna i co
takiego zrobiła dla mieszkańców (a właściwie mieszkanek) Piaseczna...
Cecylia Plater-Zyberkówna
Hrabina pochodziła z
polskiego rodu Syberg ze Schlossbergu w Kurlandii (obecnie łotewska Kurzeme) i
Liksny w Inflantach. Była ósmym dzieckiem hrabiego Kazimierza Platera-Zyberka i
Ludwiki z Borewiczów (dwójka rodzeństwa Cecylii zmarła za młodu). Zyberkówna została wychowana w niezwykle patriotycznym i religijnym duchu. Od lat wczesnej młodości marzyła o tym, by w przyszłości zająć się opieką nad ubogimi sierotami oraz
edukacją patriotyczno-gospodarczą kobiet. Wpływ na to miały niewątpliwie również liczne podróże po Europie
(m.in. Włochy, Francja, Niemcy, Czechy), skąd czerpała inspiracje do utworzenia
swojej własnej szkoły w przyszłości. Pierwszą
szkołę dla kobiet utworzyła w 1883 roku w Warszawie przy ul. Pięknej 24. Placówka
ta w zmienionej formie istnieje do dnia dzisiejszego. W 1890 roku hrabina odkupiła
dobra Chylickie od Leona Braunsteina za dosyć wygórowaną kwotę 40 tysięcy rubli
w celu otworzenia kolejnej szkoły dla panien. Na wniosek Cecylii kancelaria
warszawskiego Generał-Gubernatora wyraziła zgodę jedynie na otwarcie zakładu
żeńskiego w Chyliczkach w celu nauczania obsługi gospodarstwa domowego. Zakład
miał pozostawać pod kontrolą miejscowej policji i nie wolno było przeprowadzać
w nim nauki typowo szkolnej w formie ustnej czy też pisemnej jak w szkole.
Dopiero po rewolucji 1905 roku zmieniono charakter zakładu przekształcając go w
Wyższą Szkołę Gospodarczą. Hrabina, oprócz działalności edukacyjnej na rzecz panien,
zajmowała się również pisaniem książek o tematyce religijnej oraz pedagogicznej
tj. „Życie katolickie”, „Nowy maj dla rodzin”, „Na przełomie”, „Mszalnik
świąteczny”. Co więcej, angażowała się również w pomoc ubogim oraz sierotom.
W Chyliczkach z początku
nauczano dziewczęta w budynkach należących niegdyś do starych zabudowań
folwarcznych. Znajdowały się tam: kuchnia, piekarnia, pralnia, jadalnia, a
nawet mała kapliczka. Hrabina wraz z nauczycielkami (później również
praktykantkami) mieszkała w dworku zwanym Poniatówką.
Pierwsza siedziba szkoły w Poniatówce
fot. Zbiory Jerzego Duszy
Panienki od 1895 roku mieszkały w tzw. drewnianym
domku myśliwskim, pełniącym wówczas rolę internatu. Dopiero później (w roku 1902) wybudowano właściwą, znaną nam dziś, siedzibę
szkoły w stylu neoklasycznym.
Budynek szkoły z 1921 r.
fot. Zbiory Jerzego Duszy
Kaplica z okresu międzywojennego
fot. Zbiory Jerzego Duszy
Wiemy, iż w budynku
szkoły znajdowały się wówczas sypialnie, szatnie, umywalnie, sanitariaty oraz
pracownie warsztatowe, w których nauczano m.in. wypieku chleba i ciast,
przetwórstwa mlecznego, obsługi kurników i chlewów oraz prania i tkania. Każda
z uczennic mogła dokonać samodzielnego wyboru specjalności gospodarczej.
Jedynie dział porządków domowych obowiązywał wszystkie panny w stopniu
równym. Program nauczania należał do nowoczesnych, wzorowanych na europejskich.
Szkoła w ramach zajęć dydaktycznych prowadziła ochronkę dla dzieci z Piaseczna aż do roku 1918 .
Zajęcia w ogrodzie
fot. Zbiory Jerzego Duszy
Zajęcia w klasie
fot. Zbiory Jerzego Duszy
Lekcja gimnastyki z 1929 r.
fot. Zbiory Jerzego Duszy
Biblioteczka szkolna
liczyła wówczas ok. 1200 tomów podręczników, 400 tomów powieści oraz pomoce naukowe tj.
tablice anatomiczne, tablice ogrodnicze czy mapę Europy.
Ciąg dalszy opowieści o losach szkoły Cecylii Plater-Zyberkówny już niebawem.
Źródła:
· Grela
Joanna, Chyliczki – szkoła dla panien,
„Przegląd Piaseczyński”, nr 44 (2), 19 listopad 2014 rok
· Grela
Joanna, Cecylia Plater-Zyberkówna, „Przegląd Piaseczyński”, nr 39 (2), 15
październik 2014 rok
· Bagieńscy
Ewa i Włodzimierz, Chyliczki dworskie,
Urząd Miasta i Gminy Piaseczno 2014
· Bagieńscy
Ewa i Włodzimierz, Piaseczno zabytki architektury,
Urząd Miasta i Gminy Piaseczno 2006
· Nasze Chyliczki 1891-1991, Stowarzyszenie Wychowanek Szkoły
Gospodarstwa Wiejskiego w Chyliczkach
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz